STM Yalpa Sönümleyici
Yalpa sönümleyici, dalga ve rüzgar gibi etkenlerle gemide oluşan denge bozulmasını azaltmak, süreklenmeyi önlemek ve güvenli seyir sağlamak için kullanılan bir sistemdir. Geminin karinasına yerleştirilen sistem farklı gemi tip ve ihtiyaçlara göre farklı yapılarda olabilmektedir. Yalpa sönümleyici temel olarak veri almak için eğimölçer ile hız jiroskopu, kontrol için bir panel ve yüzgeçleri hareket ettirmek için de hidrolik güç ünitesinden oluşmaktadır. Askeri gemilerin dengede kalması özellikle silahların sorunsuz ve isabetli atış yapabilmesi ile güvenli helikopter operasyonları için oldukça önemlidir.
STM ve Robotek Otomasyon ortaklığında geliştirilen ilk yerli yalpa sönümleyici özellikle askeri gemilerde kullanılmak üzere tasarlandı. Yakın zaman önce üretimine başlanılan sistem şu an için üç farklı donanmada, toplam on iki gemi için planlanmış durumda.
STM yalpa sönümleyici ilk olarak, yine STM ana yükleniciliğinde devam etmekte olan Ukrayna Korvet Projesi'nde yer aldı. Sistemin kullanıldığı ilk gemi Hetman Ivan Mazepa ve ardından yakın zamanda denize indirilen Hetman Ivan Vyhovskyi oldu. İnşası devam etmekte olan İstif Sınıf İzmir, İzmit ve İçel Fırkateynlerinde kullanımı için sözleşmesi tamamlanan sistemin, İstif Sınıf 5-8 ile Malezya Korvetleri'nin de tamamında kullanılması için imza süreci devam etmekte. Sistemin, devamı gelmesi muhtemel Hisar Sınıf ADKG'lar başta olmak üzere önümüzdeki süreçte başlayacak, sisteme uygun tipteki askeri gemi projelerinde de yer alması beklenmektedir.
STM yalpa sönümleyicisinin ticari gemilerden ziyade askeri gemilere uygun yapıda tasarlanmış olması çeşitli avantajlar da sağlamaktadır. Geri çekilemez (non-retractable) tipte olan yüzgeçler ağır deniz koşullarına, korozyon ve darbelere de dayanıklı yapıdadır. Yüzgeçlerin hareketi için kullanılan hidrolik güç ünitesi hızlı tepkilere yeterli güç üretme imkanına sahiptir. Ana kontrol paneli haricinde yedek bir kontrol paneli de ayrıca bulunmakta ve ana paneldeki olası sorunlara karşı ikincil bir kontrol imkanı böylece sağlanmaktadır. Olası bir arıza durumunda oluşabilecek sorunların önüne geçmek için otomatik kilitlenme sistemi de ayrıca mevcuttur. Sensörlerden alınan, hareketlerin izlendiği verilerin kaydedilme imkanı da bulunmaktadır. Olası yağ sızıntısı ile deniz kirliliği oluşması riskine karşı sistemde sızdırmazlık önlemleri alınmış ve bu riskin önüne geçilmesi sağlanmıştır. Sistem son kullanıcıya çalışmaya hazır bir şekilde sunulmaktadır.
Yalpa sönümleyicinin yerli olarak üretilmesiyle daha önceki ithal sisteme göre birkaç yüz bin Euro düzeyine varan maliyet tasarrufu sağlanmıştır. Farklı tiplerinin geliştirilmesi ve ticari gemilerde de kullanımının önü oldukça açık olan sistem, maliyet etkin bir ürün olarak geniş bir pazara hitap etmektedir.
